Alkol zehirlenmelerinde dikkat edilmesi gerekenler

Son günlerde çok sık görülen ve ölümlere neden olan alkol zehirlenmeleriyle ilgili detayları Liv Hospital Ulus İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Yavuz Öztürker anlattı.

Alkollü içkilerin üretiminde etil alkol (etanol) kullanılmaktadır. Ancak özellikle ülkemizde sahte içki yapımında maliyetleri azaltmak ve daha fazla kazanç elde etmek amacıyla insan sağlığı için çok zararlı olan metil alkol ilave edilmektedir.

Bu yönüyle konuyu ele alacak olursak etil alkol zehirlenmeleri ve sahte içki (metil alkol) zehirlenmelerini ayrı ayrı değerlendirmekte fayda vardır.

Etil alkol zehirlenmesi genellikle yüksek miktarda alkolü kısa sürede tüketmek ile ortaya çıkan ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Bu tür zehirlenmeler merkezi sinir sistemini etkileyerek bilinç kaybı, solunumun baskılanması ve komaya neden olabilmektedir. Zehirlenmenin ciddiyeti tüketilen alkol miktarı, kişinin vücut ağırlığı ve alkol toleransına göre değişiklikler gösterebilmektedir.

Etil alkol zehirlenmelerinde baş dönmesi, konuşma bozukluğu, bilinç bulanıklığı, koordinasyon kaybı, bulantı, kusma olabilir. Bunun yanında daha ciddi vakalarda solunum yetmezliği, hipotermi (vücut ısısının düşmesi), bilinç kaybı görülebilir. 

Etil alkol zehirlenmesi tedavi edilmez ise ölümle sonuçlanabilir. Etil alkol zehirlenmelerinde ilk yardımın hızlı ve doğru bir şekilde uygulanması hayati önem taşır. İlk olarak kişi bilincini kaybetmişse veya yarı bilinçli durumdaysa mutlaka 112 acil servis aranmalıdır. Profesyonel tıbbi yardım şarttır. Bu esnada kişinin nefes alıp almadığı ve nabzı kontrol edilmelidir. Nefes almıyorsa temel yaşam desteği uygulanmalı yani suni teneffüs ve kalp masajı yapılmalıdır. Eğer kişinin kusma riski varsa mutlaka yan yatırılmalı ve başı hafifçe aşağı eğilmelidir. Bu sayede kusma esnasında solunum yollarının tıkanması önlenebilir. Acil müdahale esnasında kişi sıcak tutulmalı ve alkolün vücut ısısını düşüreceği unutulmamalıdır. 

Metil alkol zehirlenmeleri son dönemde özellikle ülkemizde sıkça karşılaştığımız önemli, hayatı tehdit eden, ölümcül bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Sahte alkol üretiminde kullanılan metil alkol çok ucuz olduğu için merdiven altı üretim yapan yerlerin sıklıkla tercih ettiği bir bileşendir. 

Metil alkol zehirlenmeleri de başlangıç safhasında etil alkol zehirlenmesi ile benzer belirtiler vermektedir. Bunlar bulantı, kusma, baş dönmesi, midede yanma ekşime.

Sahte alkolün tüketim derecesi ne kadar fazla olursa belirtiler de aynı oranda artmakta ve ciddi hal almaktadır. Şiddetli karın ağrısı, vücutta istemsiz kas krampları, görmede bozulma, çift görme, sanki tipide yürüyormuş gibi etraflarında kar manzarası görmeye başlayabilirler. Daha ilerleyen durumlarda nöbet, koma ve ölümle sonuçlanabilir.

Metil alkol karaciğerde metabolize olduktan sonra böbrek, göz ve santral sinir sistemine giderek buralarda hasara yol açabilmektedir. Bu kişilerde kalıcı körlük, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği görülebilmektedir.

Semptomlar fark edildiğinde hemen bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Tıbbi müdahalede en önemli konu zamandır. Erken müdahale ile hastalar kurtarılabilir. Maalesef hayat kaybı geç müdahale veya hastanelere müracaat etmeyen kişilerde yaşanmaktadır.