Dijital tutsaklıktan kurtulmanın 6 yolu

Dijitalleşmenin hayatın her alanına hızla nüfuz ettiği günümüzde teknoloji, sunduğu kolaylıkların yanı sıra bazı yeni riskleri de beraberinde getiriyor. Telefon, tablet, bilgisayar gibi cihazların yoğun kullanımı ve internete erişim; bilgiye ulaşımı hızlandırıyor, iletişimi kolaylaştırıyor, eğlenceyi artırıyor ancak diğer taraftan ekrana bağlı bir yaşam biçimine sürüklüyor. Bu durumun ‘dijital bağımlılık’ olarak tanımlandığını açıklayan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu Tezel, “Artık sadece gençler değil, her yaştan insanın günlük hayatındaki kontrolsüz dijital içerik tüketimi, uyku düzeninden sosyal ilişkilere kadar bireylerin hem fiziksel hem de psikolojik bütünlüğüne ciddi şekilde zarar veriyor” açıklamasında bulundu.

Dijital bağımlılığın belirtilerini tanımak, erken müdahale ve tedavi açısından önemli. Bağımlılığın şekli, yapılan etkinliğe göre değişse bile dikkat edilmesi gereken bazı ortak belirtiler ve davranış örüntüleri vardır diyen Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu Tezel, “Dijital cihazlara ve çevrim içi aktivitelere aşırı düşkünlük, olumsuz etkilerine rağmen dijital dünyada geçen zamanı kontrol edememe ya da sınırlayamama, cihaza erişim olmadığında sinirlilik, kaygı, huzursuzluk gibi yoksunluk belirtileri yaşama, kişisel hijyen, uyku düzeni veya beslenmenin ihmal edilmesi, dijital etkinliklerle meşgul olunmadığında mutsuzluk, boşluk hissi ya da tatminsizlik yaşama ve son olarak gerçeklik algısının bozulması bağımlılığın ciddi işaretlerindendir. Bireyin yüz yüze ilişkiler yerine sanal dünyadaki kimliğine öncelik vermesi dijital bağımlılık teşhisine yardımcı olur” dedi.

Dijital detoks stresi azaltıyor 

Kısa süreli bile olsa dijital detoksun bireylerin sosyal medya kullanımına dair kontrol duygusunu artırabildiğini vurgulayan Tezel, “Dijital detoks, aile bağlarını güçlendirir, sosyal etkileşimi artırır, ruhsal ve bedensel sağlığı iyileştirir. Dijital cihazlardan uzaklaşmak ya da kullanım süresini azaltmak, yaşam kalitesini artırır. Araştırmalar, belirli aralıklarla teknolojik cihazlardan uzak kalmanın stresi azalttığı, odaklanmayı kolaylaştırdığı ve genel ruh halini iyileştirdiğini gösteriyor. Ayrıca uzun süreli ekran maruziyeti; göz yorgunluğu, baş ağrısı ve duruş bozuklukları gibi sorunlara da zemin hazırlıyor. En azından zorlayıcı olmayan uyku öncesi yani kısa süreli dijital detokslarla bağımlılık kontrol altına alınabilir. Ek olarak yatmadan hemen önce telefona bakmak melatonin salınımını geciktirir ve uyku düzenini bozar. Dijital detoks, bu döngüyü de düzene sokar” dedi.

Uzm. Psikolog Ezgi Dokuzlu Tezel, dijital bağımlılıktan kurtulmaya yardımcı 6 öneriyi paylaştı:

Duygularınızı fark edin

Telefonu neden bu kadar sık kullandığınızı gözlemleyin. Sıkıldığınızda mı? Bir şeylerden kaçmak için mi? Telefonunuzu sürekli kontrol etmenin size nasıl hissettirdiğini anlamaya çalışın.

Kendinize mola zamanları belirleyin

Örneğin, telefonunuzu her 15 ya da 30 dakikada bir kontrol etmek yerine belirli zaman dilimlerinde göz gezdirin.

Yemek sırasında telefonunuzu uzak tutun

Cihazı göz önünden kaldırmak, ana odaklanmanızı kolaylaştırır.

Ekran sürenizi takip eden uygulamalar kullanın

Telefon sürenizi ölçen ve sosyal medya erişimini kısıtlayan uygulamalar, farkındalık yaratabilir.

Gece yatmadan önce bağlantıyı kesin

Her akşam belirlediğiniz bir saatte telefonu veya sesini kapatmak bir uyku rutini oluşturmanıza yardımcı olur.

Bildirimleri kapatın

Sürekli uyarılar dikkatinizi dağıtır. Gereksiz bildirimleri devre dışı bırakmak, kullanım ihtiyacını azaltır.