Kolajen Takviyelerinde Yeni Dönem: Bitkisel Kaynaklı Kolajen Çağı Başlıyor

Kolajen, genç yaşlarda vücut tarafından doğal olarak sentezlenerek deriden eklemlere, karaciğerden dişlere kadar pek çok hayati yapının bütünlüğünün korunmasında önemli rol oynar. Ancak yaşla birlikte bu üretim süreci yavaşlar. Kolajen sentezinin yetersiz kaldığı durumlarda, dışarıdan takviye alınması önerilmektedir.

Orzax Medikal Müdürü Dr. Gamze Kavas, “Kolajen takviyelerinin büyük çoğunluğu hayvansal kaynaklardan elde edilmektedir. Bu durum, hayvansal kolajen peptitlerine alerjisi veya intoleransı olan kişiler ile vegan/vejetaryen beslenme biçimini tercih eden bireyler açısından kullanım zorluğu yaratabilmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’de her 1000 kişiden yaklaşık 30’unun vegan beslenme tarzını benimsediği bildirilmektedir (^{1, 2}).” şeklinde konuştu. 

Ayrıca Kavas, “Bezelye ve pirinç kaynaklı, alerjen olmayan vegan kolajen peptitleri ile birlikte vegan bireylerde eksikliği sık görülen B12 vitamini, ayrıca C vitamini, D3 vitamini ve çinko içeren takviyelerin tercih edilmesi, yalnızca kolajen desteği sağlamanın ötesine geçerek cilt sağlığı ve bağışıklık sistemi açısından da destekleyici bir etki sunabilmektedir.” değerlendirmelerinde bulundu.

Vegan kolajen peptitlerinin, kolajen sentezinde görev alan fibroblast hücrelerine sinyal peptidi benzeri bir etki göstererek kolajen üretimini uyarabileceği ve bu nedenle kolajen yapısını desteklemede avantaj sağlayabileceği bildirilmiştir (3,4).

Bitkisel kaynaklı peptitlerin; esansiyel amino asit içeriği ve yüksek sindirilebilirlik profili sayesinde kas ve bağ dokusu için protein desteği sağlayabildiği, hayvansal veya kolajen kaynaklı proteinlerle kombine ya da alternatif olarak kullanılabildiği çeşitli çalışmalarda vurgulanmaktadır (5). 

Vegan formülasyonlar, kolajen sentezinde görev alan amino asit profiline sahip bitkisel kaynaklı peptitleri içermesi ve hayvansal kolajen tercih etmeyen bireylere alternatif sunması açısından ideal seçenek olarak değerlendirilmektedir (3).

Takviye edici gıda seçiminde; kolajen sentezi için gerekli olan C vitamini, bağ doku metabolizmasında rol oynayan çinko, deri bariyer fonksiyonunu destekleyen D vitamini ve özellikle bitkisel beslenen popülasyon için kritik öneme sahip B12 vitamininin sinerjik kombinasyonu hedeflendiğinde, cilt ve bağ dokusu sağlığına yönelik bütüncül bir yaklaşımla vücudun kolajen ihtiyacına destek sağlanabileceği bildirilmektedir (5-9).

1. https://haber.yasar.edu.tr/vegan-beslenme-pazari-katlanarak-buyuyor
2. Veganizm Farkındalığı araştırması, 2021. https://www.twentify.com/tr/blog/blog/veganizm-farkindalik-arastirmasi
3. SupplySide Snapshot – CollaGEM™-V (https://www.sgaksidesj.com/healthy-living/a-new-plant-based-collagen-bridges-the-values-gap-for-collagen-peptide-products-snapshot)
4. Deane CS. Animal, plant, collagen and blended dietary proteins: muscle and bone üzerine etkiler. Nutrients, 2020. (https://www.mdpi.com/2072-6643/12/9/2670)
5. Pinnell SR. Regulation of collagen biosynthesis by ascorbic acid: a review. Yale J Biol Med 1985;58(6):553-9. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3008449/)
6. Boyera N Effect of vitamin C and its derivatives on collagen synthesis and cross-linking by normal human fibroblasts. Int J Cosmet Sci, 1998;20(3):151-8. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18505499/)
7. Lin PH et al. Zinc in wound healing modulation. J Wound Repair Regen Nutrients 2017 Dec 24;10(1):16. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29295546/)
8. Lebedeva SA. Molecular mechanisms of wound healing: the role of zinc. 2023;1 (https://rrpharmacology.ru/index.php/journal/article/view/328)
9. Mokos ZB et al. Vitamin D in the prevention and treatment of inflammatory skin diseases. Int J Mol Sci 2025 May 22;26(11) (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40507817/)