Geçmişte Avrupa’da büyük zulümlere maruz kalan Yahudiler, özellikle 1930’lu ve 1940’lı yıllarda Nazilerin zulmünden kaçarak çeşitli ülkelere sığındı. Türkiye Cumhuriyeti de, Nazi Almanyası’ndan kaçan birçok Yahudiye kucak açtı. İstanbul’a gelen Yahudi kafileleri dönemin yetkilileri tarafından törenlerle karşılandı. Ancak Avrupa’da kalmayı başaramayan birçok Yahudi, tren vagonlarında toplama kamplarına gönderildi ve bir kısmı Nazi Almanyası’nın kurduğu toplama kamplarında hayatını kaybetti.
İkinci Dünya Savaşı sonrası, 1947 yılında Birleşmiş Milletler’in Filistin topraklarında iki devletli çözüm planı önerisinin ardından, 14 Mayıs 1948 tarihinde David Ben-Gurion öncülüğünde Tel Aviv’de toplanan Yahudi Ulusal Konseyi, İsrail Devleti'nin kurulduğunu ilan etti. İsrail’in bağımsızlık ilanı, bölgede uzun yıllar sürecek bir çatışma sürecini de beraberinde getirdi.
İsrail’in Yayılma Politikası ve Filistin Sorunu
İsrail’in kuruluşundan itibaren Filistin toprakları üzerindeki hak iddiaları, zamanla askeri müdahalelere ve yerleşim politikalarına dönüştü. ABD’nin siyasi ve askeri desteğiyle güç kazanan İsrail, 1967’deki Altı Gün Savaşı sonucunda Batı Şeria, Gazze Şeridi, Golan Tepeleri ve Sina Yarımadası’nı işgal etti. Sina Yarımadası daha sonra Mısır ile yapılan barış anlaşması sonucu geri verilse de, diğer bölgelerdeki İsrail varlığı günümüze kadar devam etti.
Özellikle Gazze Şeridi ve Batı Şeria’da yaşayan Filistinliler, yıllardır süren abluka, yerleşim yerlerinin genişletilmesi ve askeri operasyonlar nedeniyle büyük insani sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor. Uluslararası toplumun çağrılarına rağmen çözüm süreci tıkanmış durumda.
Bölgesel Gerilim: İsrail-İran Çatışması
Son yıllarda İsrail’in, özellikle İran’ın askeri ve nükleer faaliyetlerine yönelik tehdit algısı nedeniyle gerçekleştirdiği saldırılar da bölgesel tansiyonu artırıyor. İsrail’in İran’ın askeri tesislerine ve hava üslerine yönelik operasyonları, Ortadoğu’yu adeta bir çatışma alanına çevirmiş durumda.
ABD'nin eski başkanı Donald Trump döneminde İsrail’e verilen yoğun destek, bölgedeki güç dengelerini önemli ölçüde etkiledi. Trump’ın "fırsat varken barış müzakerelerine başlayalım" çağrısına rağmen, somut bir barış süreci başlatılamadı.
Türkiye’nin Tarihsel Yaklaşımı
Türkiye, geçmişte Yahudi toplumuna kucak açmış ve onlara çeşitli alanlarda destek olmuş bir ülke olarak dikkat çekmişti. Ancak İsrail’in Filistin’e yönelik politikaları, zamanla Türkiye-İsrail ilişkilerinde de gerilim yaratmıştır. Türkiye kamuoyu ve hükümeti, Filistin halkının maruz kaldığı hak ihlallerine karşı zaman zaman sert açıklamalar yapmaktadır.
Sonuç
Ortadoğu’daki mevcut durum, sadece Filistinlileri değil, tüm bölge halklarını etkileyen bir güvenlik ve insan hakları krizine dönüşmüş durumda. İsrail'in güvenlik politikaları, İran'la olan gerilimler ve ABD’nin rolü, bölgedeki istikrar arayışını daha da zorlaştırıyor. Kalıcı bir barış için uluslararası toplumun daha etkili ve dengeli bir çözüm süreci yürütmesi gerektiği her geçen gün daha net şekilde ortaya çıkıyor.
Sonhavadis.Org
