Türkiye İş Ahlakı Zirvesi (TİAZ/2023), İGİAD (Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği) tarafından “Değişen Meslekler ve Meslek Ahlakı” temasıyla İstanbul Üniversitesi Fuat Sezgin Kongre Merkezinde 11 Kasım 2023 Cumartesi günü gerçekleştirildi. Eş zamanlı olarak dijital ortamlarda da takip edilen sekizinci Türkiye İş Ahlakı Zirvesi, alanında uzman akademisyen ve iş dünyası temsilcilerinin katkıları ile yoğun katılıma sahne oldu.
İş ahlakı zirvesinin açılışına Ticaret Bakanı Prof. Dr. Sayın Ömer Bolat, Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar da katılarak zirve temasına ilişkin görüş ve değerlendirmelerini katılımcılarla paylaştılar. Alanında yetkin ve çok kıymetli konukların katılım ve katkılarıyla gerçekleştirilen zirve programının tamamına https://igiad.org.tr/ adresinden erişilebilir.
Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği’nin düzenlediği İş Ahlakı Zirvesi 2023’te ele alınan konular bağlamında aşağıdaki hususların önemle vurgulanması gerektiği düşünülmektedir:
Meslek ahlakına olan ihtiyacı vurgulamaya yönelik olarak şu hususların önemli olduğu düşünülmektedir:
- Dönüşen teknoloji yanında değişen hayat tarzları ve iş modelleri, bazı mesleklere olan ihtiyacı azaltır veya ortadan kaldırırken, bazı yeni mesleklerin ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
- Hayatın doğal gidişatı içinde mesleklerin değişim ve dönüşümünün doğal karşılanması beklenir.
- Değişen ve dönüşen meslekler nasıl doğal ise, meslek ahlakına olan ihtiyaç da her daim doğal bir gereklilik olarak hassasiyet gösterilmesi gereken bir olgu olmalıdır.
- Meslek ahlakı, olgu ve yaklaşım olarak, sadece salgın, deprem ve ekonomik krizler gibi doğal ya da insan kaynaklı her türlü beklenmeyen durumlarda değil, hayatın olağan akışı içinde de sahiplenilmesi gereken ve duyarlı olunması gereken bir olgu olarak zihinlerimizdeki yerini korumalıdır.
- Meslek ahlakının iki temel unsuru olarak mesleki bilgi, beceri ve yetkinliklerimizin artırılması ile meslek onurunun korunmasına azami hassasiyet gösterilmesi her meslek için olmazsa olmazdır.
- Meslek ahlakının korunmasında mesleği icra edenlerin güçlendirilmesi ve denetlenmesinde meslek örgütlerinin etik kurallar geliştirmeleri önemlidir. Çünkü yalnız başına kaldığında insanın zafiyet göstermesi ve meslek ahlakına aykırı hareket etmesi kuvvetle muhtemeldir.
Meslek ahlakının sadece zor zamanlar için değiş, hayatın olağan akışı içinde de gündemde tutulabilmesi bakımından şu hususlar önemsenmelidir:
- Hangi meslek olursa olsun, meslek ahlakı, mesleği icra edenlerin sadece vicdanlarına bırakılmamalıdır.
- Meslek örgütlerinin mesleki etik ilkeler geliştirmeleri, hukuk normlarının değişen ve farklılaşan mesleklere göre ya da mesleklerin icra edilişlerindeki değişim ve dönüşüme göre uyarlanması, özenle ve önemle yerine getirilmelidir.
- Aile, okul ve işyerlerinden başlayacak biçimde meslek ahlakı ilkelerine rehberlik çabaları, hukuk normları ve meslek etiği ilkeleri ile desteklenmelidir.
- Medeniyet değerlerimiz ve geleneklerimizde yer alan, ahilik, lonca teşkilatı vb. kurumsal yapılarda kendisini gösteren meslek ahlakına ilişkin norm ve uygulama modelleri, günümüz ihtiyaçlarına uygun biçimde değerlendirmeye alınmalıdır.
- Yine denetleme konusu da gözden kaçırılmamalı ve hisbe uygulamasının temel ilke ve değerleri günümüz ihtiyaçları ile ilişkilendirilerek meslek ahlakının denetim mekanizması olarak mutlaka değerlendirilmelidir.
- Meslek ahlakına aykırı uygulamaların önemli ölçüde, cehalet, ciddiyetsizlik ve cahilce cesaretlerden kaynaklandığı dikkate alındığında, mesleği icra edenlerin meslek örgütleri ve hukuk normları ile desteklenme ihtiyaçlarının daha fazla farkına varıldığı da anlaşılmaktadır.
- Kuşaklar arası farklılıkların hem mesleği icra ediş biçimine hem de meslek ahlakı algısına yansıması da kaçınılmazdır.
Daha sağlıklı ve huzurlu bir dünya için:
- Mesleklerimizi önemsemeli, işimize hile karıştırmamalı, ürün ve hizmetlerimizin değerini artırmalıyız.
- Bunun için mesleğimizle ilgili öğrenme sürecinin sürekliliğinin farkında olarak kendimizi geliştirmeli, meslek örgütleri olarak mesleği icra edenlerin bilgi ve becerilerini geliştirmeye yönelik sorumluluklarımızı da yerine getirmeliyiz.
- Bizim yüzümüzden başka bir meslektaşımıza kötü bir söz gelmemesi adına işimizi en güzel şekilde yapma hassasiyeti içinde olmalıyız.
- Mesleki örgütlerde rol alıyorsak, “kol kırılır yen içinde kalır” şeklinde yanlışı muhafaza edici bir yaklaşım içinde değil, hataların tekrar edilmemesi adına, “pabucu dama atma” gibi güçlü yaptırımları uygulayabilmeliyiz.
- Normal dönemlerde meslek ahlakına yönelik duyarlılıklarımız ne kadar gelişmiş olursa, her türlü kriz döneminde meslek ahlakının kolay kolay zedelenmeyeceğini düşünüyoruz.
- Bizlerin meslek ahlakı konusundaki duyarlılıklarının gelecek kuşakları için bir referans olacağını asla unutmamalıyız.
İGİAD İş Ahlakı/2023 zirvesinin, değişen meslekler ve iş modellerine yönelik olarak meslek ahlakına ilişkin farkındalığın artmasına katkı sağlamasını, başta iş dünyası olmak üzere, konuya ilişkin araştırma yapacak olan akademisyenlere de önemli çıkarımlarda bulunmasını ve zirve sonuçlarının hayra vesile olmasını diliyoruz.
Prof. Dr. Ömer TORLAK Ayhan KARAHAN
Zirve Düzenleme Kurulu Başkanı İGİAD Başkanı
