Önümüzdeki seçimler için çok sayıda anket yapılıyor. Söz gelimi 2025 yılında her ay 11 ile 19 arasında, anket yapılmış. Bu anketlerin ne kadar doğruyu gösterdikleri her zaman tartışma konusu olmuştur? Eğer anketlere tek tek bakacak olursak, bunlar arasında;
- Önyargılı olanlar, objektif olmayanlar, parti tutanlar olabilir.
- Veri toplama şekil ve zaman farklılıkları anketleri etkileyebilir.
- Metedolojik farklılıklar olabilir.
Bu anketleri Vikipedi her ay yayınlıyor ve bir de aylık ortanca değerlerini alıyor. Ortalama değerlerde alınabilirdi ancak “ bu durumlarda ortalama değerler aşırı uç değerlerden etkilenebileceği için” ortanca değerler alınıyor.
Ortalama (Aritmetik Ortalama) ile Ortanca (Medyan) arasındaki fark şöyledir.
Ortalama (Mean):
Bir veri grubundaki tüm değerlerin toplamının, veri sayısına bölünmesiyle bulunur.
Ortanca (Medyan):
Veriler küçükten büyüğe sıralandığında tam ortada kalan değerdir.
- Veri sayısı tek ise: ortadaki değer alınır.
- Veri sayısı çift ise: ortadaki iki değerin ortalaması alınır.
Yayınlanan 2025 yılı, her ay yapılan anket sayısı ve ilk beş partinin aldıkları ortanca oy aşağıdaki tabloda yer alıyor. Tabloya göre CHP her ay öndedir.
Bu 8 ayın ortancasının ortalamasını alırsak, çifte kavrulmuş oluyor. Aylık ortalama değerler şöyledir.
CHP’nin oy oranı 32,44.
Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması parti oylarını ertesi ay, Nisan ayında artırmıştır. 34,34 olan parti oy oranı kayyum olayları ve partinin önceki yöneticilerinin parti içi muhalefeti partinin oyunu düşürmüştür.
Ancak yine de CHP‘nin yıl başında ortanca oy oranı yüzde 30,6 iken Ağustos ortancası 31,8’dir.
AK Parti’nin oyu yüzde 30,43’tür. AK Parti’nin yılbaşı ve ağustos ayı ortancaları değişmemiştir. Demek ki Ak Parti’nin yüzde 30 sabit oyu var.
Öte yandan 2025 yılı 8 ayında;
MHP yüzde 1,2 oranında oy kaybetmiştir.
İYİ Parti yüzde1,1 oranında oy kazanmıştır.
Dem parti yüzde 0,2 oranında oy kaybetmiştir
-----
CHP analizi
-----
Ekim 2023 ayında, Ak partinin oy oranı yüzde 34,5, Kemal Kılıçdaroğlu’nun başkanlığındaki CHP‘nin oy oranı 21,6 idi.
5 Kasım 2023’te değişim hareketi ile özgür özel genel başkan seçildi. CHP oyları ertesi ay yüzde 25,6 oldu. Eylül 2024’te de 32,65’tir. Ak Parti’in çok altında başlayan oy oranı ile CHP yerel seçimlerde birinci oldu. Halen de oy oranı daha yüksek gidiyor. (Aşağıdaki Grafik)
1980 darbesinden sonra, yasalarda zorunlu olan ön seçim, siyasi parti kararlarına bırakıldı. Böylece önseçim fiilen kaldırıldı. Partiler lider partisi oldu. CHP genlerinde kalmış demokrasi şifreleri ile genel başkan değiştirdi.
Mamafih, CHP liderliğinin akıbeti tartışılırken, dönemin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partiyi "bilgili, birikimli iyi bir sosyal demokrata" devredeceğini, ancak bu kişinin "görünür hâle gelmesi" gerektiğini söyledi. Partiyi güvenli limana teslim benzetmesi yaptı.
Bu söyledikleri, hani 1300 delegenin veya parti tabanının düşüncesi önemli değil, benim tercihlerim ve kime teslim edeceğim önemli anlamına gelir.
Kılıçdaroğlu CHP’nin oy oranını yüzde 26’ya çıkardı ama tutunmadı, parti sonrasında sürekli oy kaybetti. Kırmızı çizgi 2023’e kadar kayıp oranlarını 2023 ten sonra hızlı artışı gösteriyor. Buna rağmen diğer eski genel başkanlar gibi neden partinin başarısına destek olmadı ve kayyum tartışmasında, mutlak butlana ve yüksek seçim kurulu dışında müdahaleye yasal değil demek yerine, “partimi başkasına teslim etmem” dedi. Bunlar rakip partiler tarafından parti içi tartışma olarak kullanıldı. Ancak giderek sular berraklaşıyor.
Sonuç olarak;
Bugünkü demokrasi ve hukuk sorunları halktan tepki görüyor. Krizde halkın alım gücü düştü. Yoksulluk arttı. Bundan sonra kararı siyasi partiler değil, halk verecek. Anketlerin teknik ortalaması bu gidişatı gösterir.
