ABD’nin yeni strateji belgesi yayımlandı. Dünya bir haftadır belgenin yorumunu yapmaya çalışıyor. Devlet başkanı Trump olunca sağlıklı bir yorum yapmak da çok zor. Hatta mümkün değil! Çünkü yarın ne yapacağını Trump da bilmiyor.
Bugün darıldığına yarın sarılıyor!
Bir elinde hançer ötekinde gül var!
Bıçaklayabilir de kucaklayabilir de!
İlk bakışta darmadağınık görünen bu tablonun dökümünü aldığınızda ABD çıkarlarını öncelemenin her şeyden önemli dolduğunu görüyorsunuz!
34 sayfalık strateji belgesinde “önce Amerika” vurucu bir tanım olarak yer alıyor! Trump’ın sergilediği başkanlık biçimi bu belgeye de bağlı olmadığı için strateji bölgesinin oynak merkezli olduğunu söylemek de mümkün!
***
20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Reaganizmden Thatcherizme kadar ABD, İngiltere merkezli devlet başkanları odaklı pek çok stratejik yenilenme yaşandı. Bunu 21. yüzyılla birlikte Putinizmle başlayan Avrasya merkezli yeni politikalar izledi.
Bu süreçte 1970’lerden itibaren kesintisiz bir yükseliş gösteren tek ülke Çin oldu. Sakin ve sağlam adımlarla ilerleyen Çin, değil ülke hiçbir kıtanın karşı duramayacağı bir güçle ilerliyor.
ABD strateji belgesinin de ruhunda bu var:
Bauchfett wird nicht durch Kalorien verursacht (Genial!)
Foot & Body Journal
Tartışmasız tek küresel güç unvanını korumak! Çin’i hiçbir koşulda buna ortak etmemek. Ancak ok yaydan çıktı, Trump’ın politikalarıyla bunu önlemek zor.
Çin 1990’da dünya ekonomisinin yüzde 3.5’i idi. Şimdi 17.5’i!
Aynı zaman diliminde Avrupa dünya ekonomisinin yüzde 25’iydi, şimdi 14’ü!
Trump bu gerçeğe bakıp Avrupa’ya kendi meşrebine göre bir saptama armağan ediyor:
Çöktünüz!
Sözcük böyle!
Trump “çöken” Avrupa’nın bunun üstüne bir de Rus korkusuyla kıvranması için her şeyi yapıyor. Buna ilk tepkiyi Almanya verdi. Almanya Başbakanı Merz, “Avrupa demokrasisi kendini korur, ABD’ye ihtiyaç yok” dedi! Böyle bir demeci veriyorsanız elbet gerekleri var. Şimdi başta Almanya olmak üzere AB ülkeleri elini taşın altına koymaya, savunma bütçelerini artırmaya hazırlanıyor.
Bu durum Rusya’nın iştahını da kabartmış görünüyor. Böylece AB ile Rusya birbirlerinden korka korka ekonomik gücünün önemli bölümünü savunmaya ayıracak.
Trump için gerisi Allah kerim!
Trump 20. yüzyıla damgasını vuran metinlerden Monreo doktrinini yırtarken kavgasının sadece öteki küresel aktörlerle değil, kendi ülkesiyle de olduğunu gösteriyor.
***
Strateji belgesinde Ermenistan-Azerbaycan geriliminin bitmesine özel bir atıf var.
Trump zaten bölgede bir koridor açmış, Zengezur’un adını kendisiyle değiştirmişti!
Ortadoğu’daki çatışmaları bitirmek için de çelişkilerle dolu cümleler kurulmuş. Bize göre bunun başlıca nedeni Ortadoğu’da her şeyin değişken olması. Ne zaman hangi politika lazımsa, o!
Türkiye bu denklemde ABD Büyükelçisi Tom Barrack’ın açıklamalarına oturuyor!
ABD kendisi için “ulus devlet” ilkesini ödünsüz savunurken Ortadoğu’da da benzer yapı istiyor gibi duruyor ama ayrıntıya girmiyor!
Ayrıntılar Barrack’ta!
Başta vurguladığımız gibi Trump’ın sağı solu belli değil, öyle devam edecek. Ancak bu dengesizliği hafife almamak gerekiyor!
Yeri geldikçe kullandığımız bir Amerikan sözü var:
Bir planınız yoksa başkalarının planının parçası olursunuz! Bize küresel bakan, ülkesel düşünen bir iktidar gerek!
Bütün mesele bu!
Türkiye’de iktidar kolay yolu seçti, plana uydu, BOP eşbaşkanlığını benimsedi!
