Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) 2025 Türkiye için büyüme tahminini yüzde 2,8’den yüzde 3,1’e çıkardı. Diğer tahminler de şöyle; İMF yüzde 3,0, Dünya Bankası yüzde 3,1, OECD yüzde 2,9
Aynı uluslararası kuruluşların, 2025 yılı Dünya ortalama büyüme tahmini yüzde 3,0 ile yüzde 3,2 arasındadır.
Gelişmekte olan ülkeler büyüme ortalaması tahmini de yüzde 4,le yüzde 4,1 arasındadır.
Ortalama büyüme tahminine göre, Türkiye’de 2025 büyüme oranı gelişmekte olan ülkelerden daha düşük kalıyor.
Aslında Dünya son iki yüzyılda ve Türkiye Cumhuriyet döneminde büyüdü ve fakat son yıllarda büyüme halkın refahını artırmadı, tersine yoksulluk arttı.
Son iki yüzyılda dünyada fert başına GSYH’de büyüme
OECD’nin Angus Maddison’un[1] çalışmasını temel alan, Dünyada Fert Başına GSYİH’yi araştıran bir çalışmasına göre; 1820'den bu yana dünya ekonomisi üretim ve gelirde olağanüstü bir büyüme yaşadı. Dünyada kişi başına düşen ortalama GSYİH 1820 ile 2010 yılları arasında 10 kat arttı. Ancak bu büyüme çok dengesiz bir şekilde yayıldı ve ülkeler arasındaki ortalama gelir eşitsizlikleri büyüdü. 1820'de en zengin ülkeler en fakir ülkelerden yaklaşık beş kat daha zenginken, 1950'de bu fark otuz kata çıktı. Bu farka hızlı sanayileşme süreci yol açtı.
Satın alma gücü paritesine göre; 1820 yılında dünyada fert başına ortalama gelir 1174 dolar idi. 1900 yılında 2212 dolara, 2020 yılında 10,874 dolara yükseldi.
*ABD-Kanada – Avusturalya Ve Yeni Zelanda
| **2011 ABD DOLARI (nominal) |
Kaynak: Jutta Bolt ,Marcel Timmer , Jan Luiten Van Zanden , GDP Percapita Since 1820 -OECD
Dünya bankası (World Bank) verilerine göre 1980-2020 dünya ortalama fert başına GSYH:
1980 = 2516 dolar;
1990 =4269 dolar;
2000 =5484 dolar;
2017 =10 714 dolar
2020 =10874 dolar oldu.
Gelir ve servet dağılımı, son yıllarda bozuldu ve yoksulluk artmaya başladı. Söz gelimi Dünya Bankası 2022’de yaklaşık 90 milyon kişinin yeniden yoksulluğa itildiğini rapor etti.
2023 ve sonrasında küresel ortalama büyüme oranları düşmeye başladı. 2024 Dünya Ekonomik Forumu’nda 2024 Ekonomik Geleceği Raporu hazırlandı. Bu rapora göre, büyüme tek başına yeterli değil. Hem küresel hem de ulusal önceliklere uygun olarak, verimliliğin, uzun vadeli sürdürülebilirlik, esneklik ve eşitliğin yanı sıra geleceğe yönelik inovasyonla dengelendiği bir büyüme yolu uygulanmalı ‘’ önerisi getirildi.
Gelir ve servet dağılımında bozulma ve yoksulluğun artmasının temel nedenlerinden birisi , demokraside ve hukukta düşüş ve otokraside artıştır. Sonuçta gelir ve servet dağılımında bozulma ile birlikte , toplumları gerdi. Putin ve Netenyahu gibileri dünyayı ateşe veriyor.
Büyümenin, toplum refahına yansıması için, ekonomik ve sosyal planlama yapmak, sosyal devlet olmak gerekir. Sosyal konutta ağırlık vermek gerekir. Bizde hiçbiri yok. Bu nedenle gelir dağılımı en fazla bozulan ülkelerden olduk
